OPINIESTUK VAN 11/12/24 N.A.V. INTERVIEW MET DRUGCOMMISARIS INE VAN WYMERSCH IN DS WEEKBLAD VAN 7/12/24

Beste mevrouw Van Wymersch,

Mag ik u een persoonlijke vraag stellen? Heeft u kinderen? Zo ja, dan vraag ik me bezorgd af welke toekomst u hen toewenst wanneer u hen uitnodigt om “3 jaar lang elke dag een steak te eten” en zo tonnen CO2 de atmosfeer injaagt. Ik vrees dat het klimaat voor hen immers een véél groter probleem zal worden dan een occasionele pil. 

De productie van chemische drugs veroorzaakt inderdaad veel milieuschade. Dat klopt. Dat ligt niet aan het feit dat er vegetariërs bestaan die drugs gebruiken, maar wel aan het feit dat die drugs illegaal zijn, waardoor de producenten ervan nergens officieel terecht kunnen met hun afval.

Als drugexpert weet u, net als ik, dat uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat MDMA een pak minder schadelijk en verslavend is dan bijvoorbeeld alcohol of nicotine. Acht op tien cliënten in mijn praktijk zijn verslaafd aan alcohol. Nog nooit iemand gehad met een XTC-verslaving… MDMA wordt zelfs gebruikt als therapeutisch middel om mensen o.a. te helpen omgaan met trauma. 

Wanneer mijn (volwassen) kinderen uitgaan naar een festival of naar een club en ze zouden op het idee komen om eens een XTC-pil te slikken, dan maak ik me niet zozeer zorgen dat ze eraan verslaafd zouden raken, maar wel dat ze op de spoeddienst zouden belanden omdat er té veel MDMA of chemische rommel in kan zitten. En dat heeft dan weer te maken met het feit dat XTC illegaal is en dat pil-testing in ons land helaas nog steeds verboden is. Ik vind het schokkend dat onze overheid liever het risico neemt dat mensen ziek worden of sterven, dan dat ze de mogelijkheid geeft aan volwassenen die ervoor kiezen om andere drugs dan alcohol te gebruiken, om zélf hun aangekochte drugs te laten testen op mogelijk schadelijke stoffen. Ik ben het volmondig met u eens dat we door de handhaving enkel op gebruikers te richten de drugsmarkt niet gaan verstoren. U maakt zich terecht zorgen over het feit dat het THC-gehalte in cannabis blijft toenemen, samen met het risico op psychose en hersenschade. Ik ook. Juist door te reguleren, kan je als overheid grip krijgen op dat THC-gehalte en de risico’s helpen verlagen. 

U stelt dat de drugmarkt een “aanbodgestuurde” markt is die een vraag creëert. In het boek “Narconomics”  toont Tom Wainwright aan dat dit niet klopt. De prijs blijkt immers relatief weinig invloed te hebben op het gebruik (prijselasticiteit), gebruikers schakelen gemakkelijk over van de ene drug op de andere (substitutie), schaarste langs de aanbodzijde doet de winsten van de kartels stijgen (economische stimuli)… Mijn collega’s van Smart On Drugs en ikzelf zijn het met u eens dat we niet alleen moeten inzetten op het aanbod maar ook op de vraag. Dit betekent effectief investeren in preventie en hulpverlening. Ik volg u ook in de redenering dat vooral het sociaal weefsel herstellen de enige duurzame oplossing is om het drugprobleem bij de wortel aan te pakken.

Het klopt dat de regulering van cannabis (of van andere drugs) de illegale markt niet helemaal zal doen verdwijnen. Ook vandaag de dag is er immers nog steeds een (kleine) illegale markt van sigaretten. Maar ik betwijfel sterk of dit nu een voldoende reden is om deze drug te blijven verbieden en zo de maffia de volledige markt aan te bieden? In Nederland experimenteren ze nu met legale cannabisteelt, zodat er een gesloten legaal circuit kan ontstaan, los van het criminele circuit. Een legaal kader voor cannabis zou de overheid ook veel geld kunnen opleveren dat dan weer in preventie en hulpverlening geïnvesteerd kan (moet!) worden. 

Fijn dat u ook het Portugese model (waarbij álle drugs gedecriminaliseerd zijn) aanhaalt! Het klopt dat het de laatste tijd wat sputtert, net omdat er helaas opnieuw minder geïnvesteerd wordt in preventie en hulpverlening en meer in de war on drugs. Na 50 jaar oorlog zonder enig tastbaar resultaat (het gebruik, het geweld, de corruptie… blijft immers stijgen) is het misschien tijd om eens een alternatief te overwegen? En (eindelijk) werk te maken van regulering?

Vriendelijke groeten,

Luc Rombaut

Preventiewerker en drughulpverlener

Actief vrijwilliger bij Smart on Drugs en Psychedelic Society Belgium