Laat gecontroleerde vzw’s cannabis aanbieden

Gepubliceerd in De Standaard op 28 januari 2020

Hoog tijd dat België de cannabismarkt reguleert. Die oproep doet een groep academici, artsen en hulpverleners.

De burgerbewegingen #StOP1921 en Smart on drugs lanceren een petitie waarin de overheid gevraagd wordt de cannabismarkt te reguleren. Steven Debbaut, die als criminoloog aan de UGent doctoreert op cannabisbeleid, is de woordvoerder van Smart on drugs. ‘België loopt achter’, zegt hij. ‘Een wet uit 1921 stelt het gebruik van drugs strafbaar. Wat is het gevolg van al die jaren strafbeleid? Er is meer aanbod en meer gebruik. Na bijna honderd jaar is het de hoogste tijd om ons aan de realiteit aan te passen. Negen op de tien cannabisgebruikers doet dat recreatief, zoals anderen een glas wijn drinken. Bovendien kan een regulering leiden tot meer controle op de kwaliteit. Politie en justitie kunnen hun middelen dan aan andere zaken besteden.’

Debbaut verwijst naar andere landen. Luxemburg heeft cannabis onlangs gelegaliseerd. Uruguay, Canada en verschillende Amerikaanse staten deden hetzelfde. Nederland heeft zijn coffeeshops en probeert nu ook de productie onder controle te krijgen.

Cannabis social clubs

Als werkbaar model schuiven de actievoerders de zogeheten ‘cannabis social clubs’ naar voren. Dat zijn vzw’s die zelf plantjes kweken en verkopen aan hun leden. Ze maken geen reclame en verkopen niet aan minderjarigen.

‘Dat is een transparant systeem’, meent Debbaut. ‘Een deel van de opbrengst vloeit terug naar de staat, geld dat vandaag wegstroomt naar criminele organisaties. In Uruguay werkt het. Daar is de zwarte markt zo goed als uitgeschakeld.’ De markt in België wordt op tientallen miljoenen euro per jaar geraamd.

België kent een zestal social clubs. De oudste en bekendste is Trekt uw plant uit Antwerpen. Die kon jarenlang bestaan, tot ze door een rechterlijke uitspraak in 2019 ontmanteld werd en leden een celstraf kregen. De vzw is in beroep gegaan.

Debbaut hoopt dat de campagne cannabis weer op de Belgische politieke agenda zet. De PS en de SP.A zijn voor het idee gewonnen. Ook vanuit Jong VLD kwamen er al signalen voor een legalisering. De N-VA en Vlaams Belang zijn tegen.

Debbaut: ‘Een parlementaire werkgroep boog zich in 1997 over de kwestie, maar daar is weinig uit voortgekomen. Hopelijk lukt dat deze keer wel. Het maatschappelijke taboe errond lijkt me grotendeels verdwenen.’