Tom Decorte- VRT 11 januari 2023
Kan de legalisering van cocaïne een deel van de oplossing zijn om het drugsgeweld in ons land terug te dringen? Criminoloog Tom Decorte (UGent) denkt van wel. “Net die illegaliteit creëert het grootste verdienmodel”, vertelt hij in “De wereld vandaag” op Radio 1.
Het 11-jarig meisje dat maandagavond stierf door een schietincident in Merksem is het trieste dieptepunt van de 200-tal drugsgerelateerde incidenten in België, de afgelopen vijf jaar.
Politici benadrukten deze week dan ook zonder uitzondering dat de aanpak van de narcoterreur een topprioriteit is. Of het nu ging om een betere beveiliging van de haven, zoals minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) opperde, of over de inzet van het leger, zoals Antwerps Burgemeester Bart De Wever (N-VA) voorstelde.
Een piste die in dat opbod door niemand op tafel werd gelegd, is de legalisering van cocaïne. Toch pleit criminoloog Tom Decorte (UGent) voor het opentrekken van die discussie. “Het idee van 100 jaar geleden om harddrugs strafbaar te maken om grip te krijgen op een fenomeen dat ons zorgen baart, werkt niet”, vertelt hij in “De Wereld Vandaag”.
“Net die illegaliteit creëert het grootste verdienmodel voor criminele organisaties. De aantrekkingskracht van het grote geld maakt dat het een eeuwigdurende strijd is, die nooit gewonnen kan worden.”
Stap voor stap
Een legalisering zou daar volgens Decorte wel verandering in kunnen brengen. Eens vastgelegd in wetgeving, is de redenering dat het huidige verdienmodel in elkaar zakt. “Legaliseren is, net zoals met abortus of euthanasie, een proces”, legt Decorte uit.
“Het eindproduct is een set van regels: wie mag het kopen, hoe oud moet je zijn, op welke manier moet het verpakt zijn, wat mag er al dan niet in zitten, wie mag het verkopen en produceren… Opeens krijg je een hoop hefbomen om te bepalen hoe dat product eruit moet zien.”
Het is dus perfect mogelijk om die producten hier te maken en te distribueren, we hoeven zelfs geen afspraken te maken met een traditioneel productieland
Cocaïnegebruik uit het strafwetboek halen, hoeft volgens Decorte dus niet te betekenen dat de regulering zou gelijk lopen met die van alcohol. “Commercialiseren, een vrije markt laten ontstaan, is slechts één optie.” Een waar SMART on drugs, de burgerbeweging waar Decorte deel van uitmaakt, geen voorstander van is.
Al is de vergelijking met alcohol of tabak wel interessant om een andere reden, zegt hij. “Er bestaat ook een parallel circuit, met een illegale productie. Maar als je kijkt naar de volledige markt, gaat het om enkele procenten. Dat is het grote verschil: vandaag zit honderd procent van die markt bij criminele organisaties. Die worden daardoor stinkend rijk, zeer invloedrijk en heel machtig.”
Belgische coke
Zou de legalisering van cocaïne kunnen betekenen dat er straks zoiets bestaat als Belgische coke? “Er zijn nu al een heleboel categorieën drugs die bij ons gemaakt worden en die door artsen worden voorgeschreven”, stelt Decorte.
“Het is perfect mogelijk voor farmaceutische bedrijven om die producten hier te maken en te distribueren. We hoeven zelfs geen afspraken te maken met een traditioneel productieland waar illegale cocaïne vandaag vandaan komt.”
Dat onze buurlanden niet op dezelfde golflengte zouden zitten en België op zichzelf zou zijn aangewezen, hoeft volgens Decorte geen belemmering te zijn. “Kijk naar het voorbeeld van cannabis: landen waar zo’n regularisering bestaat, zorgen ervoor dat ze goede buren blijven, dat alleen hun inwoners drugs kunnen kopen en dat elke vorm van export verboden is. Je kan er perfect een gesloten keten van maken.”
Hoogmoedige criminelen
Toch voelt het contra-intuïtief om na te denken over de legalisering van cocaïne, terwijl roken of drinken op tal van manieren wordt ontmoedigd. “Het maakt veel mensen bang”, geeft Decorte toe. “Maar het blijft vreemd dat we voor sommige drugs aanvaarden dat ze door een farmaceutisch bedrijf mogen geproduceerd worden en worden voorgeschreven door een arts, en voor anderen niet.”
Ten slotte, benadrukt hij, zou een legalisering de angel uit het drugsgeweld kunnen halen. “Het ergste hebben we nog niet gezien, want wat gebeurt er als je op een repressieve manier optreedt? Je trekt net nieuwe criminele organisaties aan, want het wordt steeds winstgevender. En het zijn steeds meer drieste criminelen die in dat gat zullen springen. Ik vrees dat we een groep zullen zien die steeds hoogmoediger en arroganter zal worden in hun acties.”